شبکه های اجتماعی ممکن است به روش های غیرمنتظره و منفی مغز شما را تحت تأثیر قرار دهند؛ از خرج کردن پول بیشتر گرفته تا ایجاد لرزش های فانتوم! فرقی نمی‌کند نشسته باشید، ایستاده باشید و یا دراز کشیده باشید، احتمالاً بدون فکر در حال اسکرول کردن فیدهای شبکه های اجتماعی خود هستید. اگرچه به نظر یک عادت بی ضرر می رسد – به خصوص اگر چند دقیقه بیشتر زمان صرف آن نکنید – اما ممکن است خطراتی ناشی از استفاده از شبکه های اجتماعی سلامتی شما را تهدید کند. آکادمی کودکان آمریکا، به تأثیرات منفی احتمالی شبکه های اجتماعی بر روی سلامت روحی و روانی کودکان و نوجوانان – از جمله حملات سایبری و باج خواهی، افسردگی فیس بوک و حتی در معرض محتوای نامناسب قرار گرفتن – اذعان کرده است. با این حال، این خطرات ممکن است برای بزرگسالان نیز باشد!
با دانستن این 10 روش، می‌توانید از استفاده ناسالم از شبکه های اجتماعی – هم از سوی خود و هم از سوی عزیزان و کودکانتان – و تاثیرات منفی آن بر روی مغز پرهیز کنید.
1. شبکه‌های اجتماعی گاها باعث می‌شوند شما پول بیشتری خرج کنید!
کیف پول خود را دفعه بعدی که از طریق فید شبکه های اجتماعی خود در حال اسکرول کردن هستید، به دقت زیر نظر بگیرید – یا به بیانی ساده تر، آن را قفل کنید! مطابق گزارش های ارائه شده در سال 2019 ، شبکه های اجتماعی 49 درصد نسل هزاره ی سوم را به گونه ای تحت تاثیر قرار می‌دهند که بیش از حد نیاز خود پول خرج کنند؛ و علم پشتیبان این پدیده ی ولخرجی است: یک تحقیق در سال 2013 که در ژورنال تحقیقات مصرف کننده منتشر شده توانسته ارتباط نزدیکی میان استفاده مداوم از شبکه های اجتماعی در بین افرادی که “پیوندهای محکمی” با دوستان صمیمی خود دارند و افرادی که سطح بالاتری از بدهی کارت اعتباری دارند، یافته که اتفاقا شاخص توده بدنی در این دسته از افراد نیز بالاتر بوده است. ببینید وقتی شما از همه ی اکانت های شبکه های اجتماعی خود لفت می‌دهید، چه اتفاقی می افتد.
2. شبکه‌های اجتماعی گاها اشتهای شما را تغییر می‌دهند!
شاید بخواهید زمان کمتری را صرف اسکرول کردن تصاویر غذاهای متنوع و خوشمزه کنید؛ چرا که این امر می تواند منجر به پرخوری شود. طبق بررسی سال 2015 منتشر شده در Brain and Cognition، دیدن تصاویر شگفت انگیز و لذیذ از غذا می تواند باعث شود مغز شما دچار تغییرات فیزیولوژیکی و عصبی شده و شما را گرسنه کند؛ حتی اگر واقعاً گرسنه نباشید. در این بررسی، محققان به مطالعه ای اشاره كردند كه نشان می داد افرادچاق احتمالاً حتی در هنگام سیر بودن به این “نشانه های غذایی خارجی” نیز پاسخ می دهند. پست کردن عکسی از سیب زمینی سرخ کرده در صفحه ی اجتماعی تان ممکن است خیلی وحشتناک به نظر نرسد اما حواستان باشد؛ این مدل عکس ها، همان دسته عکس هایی است که شما هرگز نباید در پیج خود قرار دهید.
3. شبکه‌های اجتماعی گاها در توانایی شما در تفکر مستقل اختلال ایجاد می‌کنند!
فشاری که از سوی هم سن و سالان (حاصل از مقایسه ی خود با آن ها) در رسانه های اجتماعی، در بزرگسالان و نوجوانان وجود دارد اما نکته ی جالب اینجاست که حتی ممکن است متوجه نشوید که این اتفاق در حال افتادن است. الکس آناستاسیو، روانپزشک مستقر در سانفرانسیسکو می‌گوید: “شبکه های اجتماعی گروه های مشابه به یکدیگر را تشویق می‌کند تا عقاید و باورهای مشترک خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. روانشناسی اساسی بشر نشان می دهد که افراد تمایل دارند تا با” گروه “خود اشتراکاتی داشته باشند تا بتوانند در آن جای گرفته و مورد پسند دیگر افراد قرار گیرند. با گذشت زمان، ارزش ها و اعتقادات مشترکی که توسط یک گروه شکل می گیرد، بیشتر به هم نزدیک شده و مطابقت پیدا می کنند. ” احتمالاً می توانید این پدیده را در محل کار در پست های سیاسی یا حتی در گروه های خانوادگی مشاهده کنید. وی می افزاید: این “تفکر گروهی” نه تنها طرز تفکر اصلی را نابود می کند، بلکه حتی در مواردی خطرناک می تواند خطرناک هم باشد؛ در مواردی که میل به انطباق منجر به تصمیم گیری های اغراق آمیز یا غیرمنطقی شود.
4. شبکه‌های اجتماعی گاها به عزت نفس شما آسیب می‌رسانند!
آیا شما از دوستان فیسبوک خود متنفر هستید؟ بسیاری از افراد از آنها متنفر بوده و این مقایسه ها می تواند بر عزت نفس آنها تأثیر منفی بگذارد. یک مطالعه کانادایی از 188 دانشجوی کارشناسی ارشد زن، که در سال 2019 در مجله Body Image در سال 2019 منتشر شد، نشان داد که این زنان پس از تعامل با شخصی که احساس می کنند جذابیت بیشتری در مقایسه با خودشان دارند، از ظاهر خود احساس بدی گرفته و به مرور از آن بدشان خواهد آمد؛ اما متاسفانه داستان تنها به انجام مقایسه های منفی ظاهری ختم نمی‌شود … اگر شما این چرخه ی معیوب را قطع نکنید و وقت کمتری را به گشتن در شبکه های اجتماعی اختصاص ندهید، قطعا هر روز حالتان بدتر هم خواهد شد.
طبق مطالعه دیگری که در ژورنال روانشناسی اجتماعی و بالینی در سال 2018 در دسته ی برترین ها قرار گرفته شد، افرادی که میزان استفاده منظم از رسانه های اجتماعی را کاهش داده و آن را به 30 دقیقه در روز محدود می کنند (10 دقیقه در هر اکانت فیس بوک، اسنپ چت و اینستاگرام) سطح افسردگی و احساس تنهایی در آنها کمتر از قبل گزارش شده و بعد از سه هفته احساس بهتری داشته اند.
5. شبکه‌های اجتماعی گاها مکالمات واقعی در زندگی شما را غصب می‌کنند!
ما می توانیم در رسانه های اجتماعی – با “وای خدای من گفتن ها”، “لایک ها” ، “ایموجی ها” و “کامنت های سریع” ، وقت زیادی را با مردم به گفتگو کردن بگذرانیم – در حالی که احتمالا در زندگی واقعی خیلی سخت تر خواهیم توانست با همین افراد یک مکالمه ی واقعی را شکل دهیم. دکتر آناستاسیو می گوید: “مردم وقت کمتری را برای ملاقات حضوری می گذرانند و اینگونه یاد می گیرند که چگونه احساسات مثبت و منفی را به روشی سالم بیان کنند.در عوض، مردم اینگونه یاد می‌گیرند که برای بیان آنچه احساس می کنند یا فکر می کنند به ایموجی ها وابسته باشند.” مطمئناً مکالمات حضوری با مکالمات آنلاین یکی نبوده و امکان دارد غیر قابل انعطاف تر و خطی تر باشند اما در نهایت می توانند معنی دار تر و پیوند دهنده تر شوند.
6. شبکه‌های اجتماعی گاها گیرنده های دریافت پاداش مغز شما را فعال می‌کنند!
استفاده فعال از شبکه های اجتماعی ممکن است به واکنشی گسترده در سراسر مرکز گیرنده های پاداش مغز منجر شود. در یک مطالعه از 32 نوجوان که در سال 2016 در مجله Psychological Science منتشر شد، محققان دریافتند که همان قسمت هایی از مغز که در هنگام خوردن شکلات یا پول فعال می شوند، به هنگامی که نوجوانان تعدادی لایک ها بر روی یک عکس – عکس های خود یا دوستانشان – می‌بینند، فعال می‌شوند. دکتر آناستاسیو می گوید: “این نوع تأثیرپذیری از هم سن و سالان و “تأثیر انطباق آن” محدود به بزرگسالان نیست. وقتی ما به صورت آنلاین لایک دریافت می کنیم، مرکز پاداش مغز روشن می شود. با استفاده بیش از حد از این بخش، این نوع تعامل می تواند به مغز آموزش دهد تا مواد شیمیایی با ارزشی مانند دوپامین را آزاد کند – این دقیقا همان اتفاقی است که به هنگام اعتیاد با چیزهایی مانند مواد مخدر، خرید و قمار می‌افتد.” این نگران کننده است چرا که با این حساب هر چه افراد بیشتر از شبکه های اجتماعی خود استفاده می‌کنند، بیشتر برای احساس خوشبختی کردن به این نوع اثرات نیاز دارند.”
7. شبکه‌های اجتماعی گاها با ماده خاکستری مغز شما ارتباط برقرار خواهند کرد!
در مطالعه‌ای در سال 2018 که در ژورنال Social Neuroscience منتشر شده است، محققان خاطر نشان کردند که میان بزرگی شبکه آنلاین اجتماعی و ساختار مغز انسان رابطه ای وجود دارد. محققان از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی برای مطالعه مغز 33 کاربر فیسبوک استفاده کردند و دریافتند افرادی که وقت بیشتری را در فیس بوک می گذرانند، حجم بیشتری از ماده خاکستری – در مناطقی از مغز که در ارتباط با کارهای اجتماعی مانند شناخت اعضای گروه اجتماعی و تلاش برای درک حالات و انگیزه های آنها است – در مغزشان وجود دارد. هنوز نمی‌توانیم با قاطعیت بگوییم که آیا این موضوع لزوما چیز بدی نیست یا خیر اما در این که این اتفاق یک عارضه جانبی تعجب آور است شکی نیست .
8. شبکه‌های اجتماعی گاها قابلیت انجام چند کار به صورت همزمان را از شما خواهند گرفت!
اینکه مرتبا ایمیل های خود را در تلفن هوشمند خود چک می‌کنید، به پیج اینستاگرامی خود سر می‌زنید و کمی تصاویر مختلف را اسکرول می‌کنید و سپس تلگرام یا واتس اپ خود را باز می‌کنید تا پیام های خود را چک کنید؛ می‌خواهید کارهایی که در حال انجام آنها هستید را با دیگران به اشتراک بگذارید و حتما هم به خیال خود فکر می‌کنید که چقدر ساده و هوشمندانه می‌توانید چند کار را همزمان انجام دهید. ها؟! در واقعیت، مدیریت چندین حساب کاربری و تغییر نقطه ی تمرکز از یک پیج به پیجی دیگر در اغلب موارد – و البته به سرعت – توانایی شما در تمرکز بر روی چندین فعالیت به صورت همزمان را از بین خواهد برد. بررسی سال 2018 که در مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم منتشر شده، نشان می‌دهد افرادی که به شدت در شبکه های اجتماعی به کار های متنوع و زیادی رسیدگی می‌کنند در مقایسه با افرادی که کارهای کمتر و متمرکز تری را انجام می‌دهند، هم از نظر موفقیت در عملکرد و هم از نظر شناختی عملکرد بهتری از خود نشان داده اند؛ در حالی که محققان هشدار می دهند که در این زمینه مطالعات بیشتری لازم است اما به نظر می رسد بزرگترین مشکل مربوط به آن دسته از فعالیت هایی باشد که نیازمند توجه پایدار در راستای هدف هستند. دکتر آناستازیو که در بخشی جدای از این مطالعات مشغول به فعالیت است، راه حلی را تحت عنوان “غیرفعال کردن اعلان ها و نوتیفیکیشن ها به منظور کم کردن احتمال وسوسه شدن برای چک کردن مدام و لحظه ای تمام حساب های شبکه های اجتماعی” ارائه می‌کند.
9. شبکه‌های اجتماعی گاها خواب خوب را از شما می‌گیرند!
ملاتونین هورمونی است در بدن شما که خواب را تنظیم می کند. مقادیر بالای ملاتونین می تواند به شما در خواب کمک کند؛ این در حالی است که سطح پایین این هورمون می تواند شما را تا خود صبح بیدار نگه دارد. در حالی که هر درجه و نوعی از نور می تواند مقدار ملاتونین بدن شما را کاهش دهد، چراغ آبی – که از صفحه گوشی هوشمند شما ساطع می شود – سطح ملاتونین در بدن شما را حتی بیشتر هم کاهش می‌دهد. اسکرول کردن صفخات و پرسه های شبانه در شبکه های اجتماعی می تواند ریتم شبانه روزی بدن شما را مختل کند. گفته می شود استفاده از همه ی شبکه های اجتماعی چنین نیست. حال اگر شما هم چند عادت اجتماعی در شبکه های اجتماعی دارید، از آن خجالت نکشید!
10. شبکه‌های اجتماعی گاها باعث ایجاد لرزش های فانتوم می‌شوند!
هربار که تلفن هوشمند شما با یک لرزش خود، خبر از یک نوتیفیکیششن جدید می‌دهد، آن مرکز پاداش در مغز شما دوباره و دوباره و دوباره فعال می شود. تحقیقاتی در سال 2012 در مجله Computer in Human Behavior به مطالعه شیوع لرزش های فانتوم (لرزش های جعلی) از دستگاه های الکترونیکی در دانشجویان کارشناسی ارشد پرداخت. کسانی که واکنش وابسته تری نسبت به دریافت پیام داشتند، احتمالاً اعتقاد داشتند که تلفن آنها هر لحظه در حال زنگ زدن است – در حالی که واقعا این چنین نبود. اما آیا به نظر شما این مشکل بزرگی نیست؟ ممکن است باشد. طی یک مطالعه کوچک در سال 2016 که از 14 شرکت کننده در «مرکز هوش محاسباتی و علوم اعصاب» منتشر شده، محققان دریافتند که اعلان ها و نوتیفیکیشن ها باعث می شوند تا افراد در قبال انجام وظایف خود ضعیف تر عمل کنند؛ بعلاوه این موضوع بر عملکرد شناختی و تمرکز آنها نیز تأثیرات منفی خواهد داشت. برای برقراری ارتباط سالم با شبکه های اجتماعی این روش ها را از دست ندهید.